5 TIPS VOOR INCLUSIEVE COMMUNICATIE
Gesprekstips en communicatieve tools om nóg inclusiever te communiceren met elkaar.
‘Een op de 10 werknemers voelt zich gediscrimineerd op werk’, schrijft de NOS in dit bericht. Zo worden werknemers gediscrimineerd op basis van afkomst, huidskleur, nationaliteit, maar ook op leeftijd en geslacht. In mijn vorige leven was ik software consultant. Ik implementeerde software bij overheidsinstanties en gaf advies en trainingen. Een vrouw in de IT, met de achternaam: André. De teleurstellende gezichten van klanten toen ze mij voor het eerst zagen, ben ik opgehouden met tellen.. ‘HUH? Je zou toch een man zijn!’ of: ‘Je bent zeker stagiair..’ zijn opmerkingen die ik dagelijks te horen kreeg. Het voelde alsof ik al had gefaald bij de klant, puur om wie ik ben.. En toen kreeg ik de kers op de taart.. De opmerking der opmerkingen: ‘Ik wil jouw mannelijke collega spreken, want die weet het wel!’.. AU.
Eerder schreef ik al een blog over wat inclusieve communicatie is en waarom het belangrijk is. In deze blog geef ik je graag 5 gesprekstips om nóg inclusiever te communiceren met elkaar.
1. Zet het circulaire communicatiemodel in
Je kent hem vast wel: het klassieke communicatiemodel. Er is een zender die informatie verzendt en een ontvanger die informatie ontvangt. En dan heb je nog wat ruis door omgevingsfactoren.. Een lineair proces dus.. Maar iedereen is gevormd en iedereen heeft zijn eigen ervaringen, triggers, gevoelens en vooroordelen. We geven allemaal onze eigen betekenis aan woorden en lading aan uitingen. Iedereen communiceert via zijn eigen gevormde en gekleurde bril. Die kleur kan heel anders zijn dan die van jou. En dat is helemaal oké. Ga er alleen niet vanuit dat we de ander wel gewoon snappen en begrijpen. Controleer, vraag en check bij elkaar. Zie communicatie als een circulair proces; Een samenwerking met je gesprekspartner, waarbij het hoogste doel wederzijds begrip is.
2. Bewustwording voor inclusieve communicatie
Wees je bewust van wat en waarom je zegt wat je zegt. Onze communicatie wordt gestuurd door onze denkbeelden, (oude en soms negatieve) gedachten, ervaringen en onze innerlijk stem. Ben jij bewust van de impact van (on)bewuste vooroordelen? Waarop zijn die gebaseerd?
Zo kwam er laatst iemand langs om mijn sloten te vervangen. Een man van Marokkaanse afkomst. Toen hij aangaf dat hij iets was vergeten uit zijn auto en dat moest halen, betrapte ik mezelf erop dat ik hem wantrouwde over wat hij ‘écht’ zou gaan doen.. Zou ik deze gedachten ook hebben als een man van Nederlandse afkomst iets vergeten was uit zijn auto? Was het dan mijn onderbuikgevoel die mij waarschuwde voor (n)iets? En waar zijn die onderbuikgevoelens dan op gebaseerd? Eerdere ervaringen? Nee. Of was het een onbewuste impliciete associatie?
Zoals: Bert – Ernie, Bassie – Adriaan, Vrouw – Huiselijk, Marokkaan – Crimineel?
3. Gebruik inclusief taalgebruik
‘Dan gebruik je hij, zij of het’, hoor ik wel eens voorbij komen als we het hebben over inclusieve communicatie, zoals voornaamwoorden, een onderdeel van inclusief taalgebruik. Hoe iemand aangesproken wilt worden, kan natuurlijk voor iedereen anders zijn, maar we zijn allemaal mensen.. personen. Gebruik liever ‘die’ of ‘hen’ en stel vragen. Vraag aan de persoon zélf waar de voorkeur naar uit gaat, hoe je diegene aanspreekt. En je mag best erkennen dat je het lastig of spannend vindt, bijvoorbeeld: ‘Ik wil je graag op een juiste manier aanspreken, maar ik vind het lastig. Welke voornaamwoorden prefereer je?’
Vermijd dus taalgebruik dat mensen uitsluit of stigmatiseert, maar ken ook de impact en de associaties van taal en woorden zelf. Welke beelden komen in je op bij het woord: WK? Piloot? ICT werknemer? Een 15-jarig getrouwd stel?
4. Stel vragen als je open staat voor inclusieve communicatie
Het stellen van vragen is een belangrijk onderdeel van inclusief communiceren. Uit ons eigen ongemak, bang voor de reacties van de ander, slikken we de mooiste vragen juist in. En gaat de machine van aannames maken en invullingen doen voor de ander, aan. Zonde! Zo blijf je ronddwalen in je eigen perspectief, loop je op je tenen en voelt de ander zich niet gezien en gehoord. Door vragen te stellen kan je leren, het ook eens zien vanuit de andere kant, wederzijds begrip realiseren én verbinding. En dat is precies de basis voor een veilige en respectvolle omgeving, waarbij mensen zich gezien en gewaardeerd voelen.
4b (extra tip) Stel niet-sturende vragen
Stel open vragen.. Ja hehe dat weet iedereen! Maar hier bedoel ik mee: stel vragen die niet-sturen. Vragen die zo feitelijk mogelijk zijn. Waarbij de betekenis van de vraag hetzelfde voor jou betekent als voor mij of voor wie dan ook.. Open vragen dus.
Bijvoorbeeld: Ik zie dat mijn opmerking je emotioneert, wat is er?
Gebruik liever: Wat gebeurt er nu? Of: Wat maakt het dat je zo reageert?
De manier waarop iemand reageert laat je op deze manier volledig open. Door de reactie te bestempelen als ‘emotioneel’, plak je er eigenlijk al een label op. Een label dat ook nog eens samen gaat met stereotypen (mannen horen niet te huilen, vrouwen zijn zó emotioneel).
5. Luister aandachtig
Weet jij hoe je aandachtig luistert? Stiekem zijn we tijdens het luisteren naar de ander vooral bezig met onszelf. Zo zijn we tijdens het luisteren al een ‘goed’ antwoord aan het bedenken om zo te geven, leggen we onze eigen ervaringen naast die van de ander (heb ik ook! Of weet je wat jij zou moeten doen!) Door open, oprecht en aandachtig te luisteren creëer je een veilige cultuur en ruimte, waarin mensen zich vrij voelen om te vertellen, hun mening te uiten en zichzelf te zijn. Geef iedereen de kans om te spreken en luister zonder je eigen agenda. Wie weet ontdek je wel een nieuw inzicht!
Geef een reactie